Niniejsza publikacja jest próbą uzupełnienia naszej wiedzy o skomplikowanej historii tego regionu pod rządami komunistów. Prezentuje niektóre aspekty życia politycznego, społecznego, religijnego i gospodarczego w okresie Polski Ludowej. Teksty zostały podzielone na dwie części: Studia oraz Przyczynki. Obszerniejsze teksty, czasem o charakterze małych monografii, pogrupowane zostały w cztery zasadnicze działy. Pierwszy z nich omawia kwestie polityczne: system władzy w latach 1945–1948, sfałszowane wybory ze stycznia 1947 r., rozpracowanie przez SB filii Politechniki Śląskiej oraz schyłek rządów Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Rybniku. Drugi dział zatytułowany Społeczeństwo zawiera teksty przedstawiające problemy życia codziennego mieszkańców Rybnika w latach osiemdziesiątych, a także działalność placówek kulturalnych i kulturalno-społecznych w Rybniku. W osobnej części ujęto teksty dotyczące spraw religijnych na terenie powiatu rybnickiego bądź samego Rybnika. Przedstawiono więc działania władz komunistycznych wobec Kościoła katolickiego w latach 1945–1956, akcję likwidacji szkolnictwa kościelnego w 1962 r. oraz sylwetkę księdza ewangelickiego uwikłanego we współpracę z SB. O sprawach gospodarczych traktuje tylko jeden tekst – jest to jednak obszerna próba syntezy Rybnickiego Okręgu Węglowego w okresie Polski Ludowej.